Ciwaanada Maqaalkan :
Waa maxay Geelu ?
Meesiga geelu waa mid ka mida meesiyada xoolaha ee soomaalidu dhaqdaan, sidoo kale waa mid ka mida haduusan ba ahayn midka ugu adkaysiga badan cimilooyinka ad-adag sida inuu in badan biyaha ka qadi karo sida 30 beri ama ka badan soomaaliduna waxay ku maahmaahdaa “hal bil qaday beri kuma dari waydo”.
Faaiidooyinka geela
• Dhiigaa lagu baxshaa : Geela waxaa loo adeegsadaa in markii dhibaatooyin ka dhex dhacaan soomaalida sida dhiigaga lagu bixiyo, sidaas daraadeed hadaadan geel lahayn ama aabahaa lahayn isma bad baadin kartid.
• Waa la rartaa : geela qaybtiisa labka ah waxay soomaalidu u adgeegsan jireen ama ay u adeegsadaan inay ku guuraan waayo wuxuu ugu jiraa kaalinta gaarigu reer magaalku ugu jiro.
• Waxaa laga helaa hilib : sida ariga oo kale geela waala qashaa waxaana la cunaa hilibkiisa, waana xalaal hilibkiisu, kana hilib badan araga
• Waa la iibsadaa : ninka geela leh haddii ay soo wajahdo dhaqaale xumo waa iibsan karaa qayb geeliisa ka mida si uu uga baxo xaaladaas adag ee soo wajahday.
• Caano ayaa laga helaa : geela waa la malaa waxaana laga helaa caano aad u macaan badan kuwaas oo laga helo nafaqooyinka uu jirku u baahanyahay.
• Yaradkaa lagu baxshaa : dhaqanka soomaalida waxaa ka mida ninka ragga ah markuu guursado waxaa looga bixiyaa gabadha geel kaas oo la siinaayo reerka gabadhu ka dhalatay yaradkuna waa geela sidaas loo bixiyo, sidaas daraadeed nimaan geel lahayn maba guursan karo.
Intaas ayaan kusoo gabobaynaynaa faaiidooyinka uu geelu inoo leeyahay intaas waa ka badnaan karaan laakin intaas waa inta ugu muhiimsan
Qaybaha geela
Geelu wuxuu u kala qaybsamaa labo qaybood oo kala ah sidaan :-
Qaybta labka ah iyo qaybta Dhediga ah
Qaybta dhediga ah
Qaybta dhediga ah ee geela waxay martaa Saddexdaan xaaladood :-
Nirig : nirig waa marka neefka geela ee dhediga ah uu yaryahay, tusaale qof bini aadamka ah ee dhediga ah markuu yaryahay waxaa loo yaqaan gabar yar, sidaas si lamida neefka geela ah ee yar ee dhediga ah waxaa loo yaqaan Nirig.
Qaalin : qaalin waa marka neefka dhediga ah uu nirigna ka koro hal curataynta uu san gaarin. Tusaale soomaalida gabadha caruurna ka kortay aana guursan waxay dhahaan inan. Sidoo kale eray bixinta geela qaybtiisa lab ee xaalada inanta ku sugan waxaa loogu yeeraa qaalin.
Hal : hal waxaa layiraahdaa markii neefka geela ah ee dhediga ah uu dhalo oo uu hoyo noqdo.
Hadaan soo koobno sheekada qaybta dhediga ah ee geela waxay kulansan karaan saddex magac kuwaas oo kala ah ( nirig qaalin iyo hal). Markuu dhasho neefka geela ah ee dhediga waxaa loo yaqaan nirig , nirigtu markay waynaatana oo aysan wali curan waxaa la oranayaa ama loogu yeerayaa qaalin, qaalintu markay dhashana waxaa la oranayaa Hal.
Qaybta lab ee geela
Qaybtaan waxay leedahay magacyo kala duwan markii laga hadlaayo korniinka waxaana ugu caansan (qurbac , baanaan iyo rati).
Qurbac : waa marka neefka dhediga ah ee geela ah uu yaryahay, wuxuuna u dhigmaa qaybtii dhediga ahayd markuu ku sugnaa nirig.
Baanaan : waa marka neefka labka ah ee geela ah uu hasha ka go’o welina aan la raran yacnii wali aan rarka la barin iyo xarigaba.
Rati : waa marka neefka labka ah ee geela ah uu gaari xaaladii ugu danbaysay ee korniiimada loona isticmaalo baayihii gaarka ahaa ee loo isticmaali lahaa, sida in lagu guuro ama baarqab geel laga dhigo.
Fg: xaalad walba oo uu kusuganyahay neefka geela ah ee awrka waa la oran karaa rati.
Erayo lid isku ah
shaxdaan hoosana waxaa ku diyaarsan siday lidka ama iskaga soo horjeedaan Qaybaha geelu
| Hal | Rati |
| Nirig | Qurbac |
| Qaalin | Baanaan |
Gabogabo
Hadaba geelu waa madaxwaynaha qolada dhaqata geela waayo haday rabaan Inay guuraan nin ba ninka uu ka gaadiid (awr) fiicanyahay waaka hor guuraa sidoo kale waa ka dawlad fiicanyahay ama ka hormarsanyahay , qaybtan intaas ayaan kusoo koobayaa hadaad wax uunka faiiday qaybta commentiga ra’yigaaga hadaad jeclaan lahayd inaan kasoo badinana noo sheeg mahadsnid
More Info
Created : Mohamud abshir | youtube
Related :
Images : pexels.com | pixabay.com